Oorlog Oost-Congo: Gevechten rond strategische mijnsite Rubaya
Gevaar dreigt voor minstens twee miljoen mensen
1 maart 2023
Nadat rebellengroepering M23 zondagavond vlot de mijnsite Rubaya veroverde in het Oosten van de Democratische Republiek Congo, begonnen lokale zelfdefensie-eenheden een dag later aan hun tegenoffensief. Het economische en strategische belang van de stad is groot. Miljoenen Congolezen dreigen van de buitenwereld te worden afgesneden. 11.11.11 vraagt dringende internationale actie.
Op 28 februari zouden M23-rebellen starten met een ‘terugtrekking van alle gewapende groepen’ uit posities die ze eerder innamen. Althans, dat waren de afspraken die de leiders van Oost-Afrikaanse landen eerder deze maand met hen maakten. Dat de rebellen plots een dag eerder een nieuw offensief startten op de Rubaya site en andere plaatsen in het Masasi territorium zoals Mushaki, brengt een nieuwe schokgolf teweeg in de reeds door oorlog verscheurde regio.
Na een beleg van 48 uur was Rubaya de laatste in een reeks Congolese steden in de provincie Noord-Kivu die door de rebellengroepering M23 werd ingenomen. Uit berichten van lokale NGO-medewerkers blijkt echter dat lokale ‘zelfdefensie-eenheden’ een tegenoffensief hebben ingezet om de controle terug te krijgen. De strijd is dus nog niet helemaal gestreden.
Rubaya wordt omschreven als één van de belangrijkste mijnbastions van het land, in het bijzonder voor waardevolle mineralen als tin, cassiteriet en coltan, die wereldwijd in smartphones en andere elektronica worden gebruikt. Ook het strategisch belang is aanzienlijk. Tussen Rubaya en de provinciehoofdstad Goma ligt amper 50 kilometer. Als de rebellengroepering nu ook nog verder oprukt, snijdt ze de twee miljoen inwoners van Goma zo goed als volledig van de buitenwereld af voor basisvoorzieningen en voedselbevoorrading. De enige aanvoerroute die dan overblijft is via de naburige stad Rubavu in Rwanda.
“De verovering van Rubaya zou de grootste overwinning van de M23 sinds het begin van de oorlog afgelopen zomer zijn,” zegt een lokale 11.11.11-medewerker. “Die opmars is een ernstige bedreiging voor de stabiliteit van de regio en het welzijn van de mensen die er wonen.”
Bang afwachten
Intussen wacht de bevolking van Goma bang af. De vrees bestaat voor een herhaling van de gebeurtenissen uit 2012, toen M23 de stad binnenviel terwijl VN-troepen geen actie ondernamen. Plunderingen, ontvoeringen en moord teisterden toen de miljoenenstad.
“Twee miljoen mensen zijn in gevaar. Bovendien bevinden zich in Goma talloze mensen die ernstig te lijden hebben onder het geweld van M23: vluchtelingen, vrouwen die vaak met seksueel geweld worden geconfronteerd en activisten wiens leven in gevaar is omdat ze zich uitspreken tegen de wantoestanden in de regio,” benadrukt 11.11.11-expert Eva Demaré. “We zijn enorm bezorgd om de veiligheid van de mensen ter plaatse.”
België kan het verschil maken
Om een staak-het-vuren af te dwingen, kijkt 11.11.11 expliciet naar ons land. België is misschien klein, maar kan volgens de Koepel van Internationale Solidariteit in deze crisis een grote rol spelen.
“Ons land is diplomatiek nauw verbonden met de verschillende actoren in de regio door haar voormalige koloniale banden én startte dit jaar als lid van de VN-mensenrechtenraad voor de derde keer in haar geschiedenis. Bovendien dragen wij als importland van mineralen een rechtstreekse verantwoordelijkheid in de grondstoffenstrijd waar de Congolezen slachtoffer van zijn,” benadrukt 11.11.11. “Dit is niet alleen een Congolees probleem. De VN, Rwanda, Uganda, Kenya, Burundi, Zuid-Soedan, … allemaal zijn ze betrokken. Het is een regionale crisis die ook een internationale aanpak vereist. De internationale gemeenschap mag niet wegkijken van de drama’s die aan de gang zijn.”
- Interviews met lokale partners en medewerkers zijn mogelijk
Kenny Van Minsel
Persverantwoordelijke - press officer, 11.11.11